พระพุธชินราช กรุพิษณุโลก

  “พระชินราชใบเสมา” เป็นหนึ่งใน “พระชุดเบญจภาคีพระยอดขุนพล” แตกกรุออกมา ประมาณปี ๒๔๔๐ เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ เสด็จฯ เมืองพิษณุโลก ได้มีประชาชนที่ขุดค้นพบนำมาทูลเกล้าฯ ถวาย พระองค์ทรงนำแจกจ่ายไปยังพสกนิกรที่ติดตามเสด็จกันอย่างถ้วนหน้า

          เนื่องจากมีพุทธลักษณะเหมือนกับพระพุทธชินราชองค์ใหญ่ ที่เป็นพระประธาน ของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร จ.พิษณุโลก และเนื่องจากองค์พระมีสัณฐานเหมือนกับใบเสมาที่ปรากฏตามรอบอุโบสถตามวัดทั่วๆ ไป พระเครื่องพิมพ์นี้จึงมีชื่อเรียกเต็มๆ ว่า “พระพุทธชินราช ใบเสมา”

          พุทธลักษณะของพระพุทธชินราชใบเสมา มีพุทธศิลปะเป็นแบบสุโขทัยลัทธิลังกาวงศ์ผสมผสานกับศิลปะเขมร ลักษณะองค์พระประทับนั่ง ปางมารวิชัยอย่างสง่างาม บนฐานบัวคว่ำบัวหงาย ภายในซุ้มเรือนแก้ว เท่าที่พบเห็นมี ๓ พิมพ์ คือ พิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง และพิมพ์เล็ก แต่ละพิมพ์จะมีพิมพ์ที่มีเนื้อส่วนเกินตรงใต้ฐาน เรียกว่า “ฐานสูง”

          เนื่องจากอาณาบริเวณวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ กว้างขวาง มีโบราณสถานต่างๆ เป็นจำนวนมาก เช่น กรุอัฏฐารส กรุต้นโพธิ์ กรุประตูชัย กรุพระปรางค์ ฯลฯ นอกจากนี้ ยังมีผู้พบปรากฏที่กรุอื่นๆ ด้วย คือ กรุพระปรางค์ กรุอัฏฐารส กรุเขาสมอแคลง กรุพรหมพิราม และกรุเขาพนมรุ้ง แต่ที่นับว่าเป็นที่นิยมมากที่สุดเห็นจะเป็นพระชินราชใบเสมา กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จ.พิษณุโลก

          ส่วนพุทธคุณของชินราชใบเสมา มีพุทธคุณ ล้ำเลิศ ทางด้านเมตตา มหานิยม โชคลาภ ค้าขาย ร่ำรวย แคล้วคลาด ปลอดภัย เป็นมหาอุด เป็นมหาอำนาจ แก่ผู้ครอบครอง เลื่อนขั้นเลื่อนตำแหน่งเป็นใหญ่เป็นโต และคงกระพันชาตรีเป็นเยี่ยม เรียกได้ว่า พุทธคุณครอบจักรวาล ครบถ้วนทุกด้าน จึงเหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับชนชั้นสูง และท่านเจ้าขุนมูลนายทั้งหลาย ดังนั้นจึงถูกจัดให้อยู่ในทำเนียบพระชุดเบญจภาคี ยอดขุนพล และได้รับการขนานนาม ว่า “พระยอดขุนพลแห่งเมืองสองแคว”